Şili Kongresi solcu hükümetin haftalık çalışma saatinin beş yıl içinde 45’ten 40’a düşürülmesini içeren yasa tasarısını onayladı. Bu, Şili’nin haftalık çalışma saatlerini ikinci defa azaltması oldu. Daha evvel de 2005 yılında yeniden periyodun solcu hükümeti süreyi 48 saatten 45 saate indirmişti. Böylece Şili Ekvador ile Venezüela’yla birlikte bu değişikliği yapan üçüncü ülke oldu.
Kongre’deki son prosedürü de tamamlayan hükümet, yasanın 1 Mayıs Milletlerarası Emekçi Günü’nde yürürlüğe gireceğini duyurdu. Kelam konusu yasa 2017 yılında mevcut solcu iktidarın üyesi Camila Vallejo ile Komünist Parti milletvekili Karol Cariola tarafından gündeme getirilmişti.
Aşama etap azalacak
Tasarının beş yıllık etaplı uygulaması, haftalık çalışmanın bir yıl içinde 44 saate, üçüncü yılda ise 42 saate düşeceği manasına geliyor. Yani çabucak gerçekleşecek bir değişiklik değil bu. 40 saate inmesi lakin beş yıl içinde mümkün olacak. Yani birinci bir saatlik indirim 2024 yılında yürürlüğe girecek. Bir sonraki iki saatlik azalma üçüncü yılda, kalan iki saatlik azalma ise beşinci yılda uygulanacak, böylelikle değişiklikler 2028 yılına kadar büsbütün işler hale gelecek.
Uzun bir hazırlık periyodu sonunda atılan adım ülke çalışma hayatına canlılık getirecek elbette. Şili Çalışma Bakanı Jeannette Jara “Bu, ömür kalitemize büyük katkı sağlayacak bir proje” derken pek haklı.
Başkan Boriç’in de vaadiydi
İşçi hakları, 37 yaşındaki Cumhurbaşkanı Gabriel Boric‘in 11 Mart 2022’de ülke tarihinin en genç lideri olarak misyona başladığında uyguladığı programın kıymetli bir ayağını oluşturuyor. Boric’in seçim vaatleri ortasında da bulunan yeni yasa, patronların bu değişiklik nedeniyle maaşları düşürmesini engellediği üzere, çalışanların haftada dört günlük çalışma haftasına geçmesine de müsaade veriyor. Yasa işgücünün yüzde 27’sinden fazlasını oluşturan kayıt dışı dalda istihdam edilenler için geçerli değil natürel.
Yasa bir toplumsal uzlaşma sonucu yürürlüğe girmiş görünüyor. Zira ülkedeki pek çok şirket yeni maddeyi desteklediğini açıkladı. Lakin kimi küçük firmalar kayıp saatleri telafi etmek için daha fazla personel istihdam edecek kaynaktan mahrum olduklarını söyleyerek biraz soğuk bakıyorlar değişikliğe.
Parlamentoda tasarıya karşı oy kullananlar elbette sağcı üyeler oldu. 14 muhalif Cumhuriyetçi Parti milletvekili “er ya da geç büyük çoğunluğun ziyan göreceğini” savunarak yasaya karşı çıktı. İşçileri “büyük çoğunluk görmeme” budalılığı doğal bu.
Bölge için çok kıymetli örnek
Bu, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’ne (OECD) nazaran, ülkeleri dünyanın en uzun resmi çalışma saatlerine sahip olan Latin Amerika üzere bir bölge için çok lakin çok kıymetli bir adım. İşçiler ismine seviniyor insan. Umarım haftalık çalışma saatleri 48 olan Arjantin, Meksika, Peru, Panama ile 44 saat olan Brezilya’da da atılır gibisi bir adım.
Fransa’da haftalık çalışma mühletinin 35 saat olduğunu anımsatarak asıl gayenin bu olması gerektiğini belirteyim. Fakat Şili ya da başka Latin Amerika ülkelerinden evvel (ne de olsa demokrasinin beşiği) haftalık çalışma saati 40 olan, en fazla 48 saatle sonlandırılan İngiltere yapmalı bunu.
Augusto Pinochet faşizmi altında yıllarca haklarından fakir bırakılan Şili işçileri değerli bir kazanım elde etti.
Ne hoş.
